VRF (مخفف عبارت Variable Refrigerant Flow) یکی از سیستمهای پیشرفته HVAC و مناسب برای ساختمانهای مسکونی، اداری و تجاری به شمار میرود که با نام VRV (مخفف عبارت Variable Refrigerant Volume) نیز شناخته میشود. این سیستم به جریان متغیر سیال در پنل های داخلی کولر اشاره دارد. سیستم تهویه مطبوع سرمایشی و گرمایشی VRF به دو دسته کلی GHP و EHP تقسیم بندی میشود. EHP مخفف Electric Heat Pump که نیروی محرک کمپرسور آن یک موتور الکتریکی است که با انرژی الکتریسیته (برق) کار میکند و GHP مخفف Gas Heat Pump که نیروی محرک کمپرسور آن یک موتور احتراق داخلی (موتور پیستونی شبیه موتور اتومبیل) است که با گاز لوله کشی شده شهری کار میکند. نکته اینجاست که به اشتباه در ایران به سیستم EHP همان سیستم VRF گفته میشود، در حالی که EHP در زیر مجموعه سیستم تهویه مطبوع VRF قرار دارد. لذا در این متن و سایر متون، هر جا که از سیستم سرمایش و گرمایش VRF نام برده میشود منظور همان EHP است که با موتور الکتریکی و انرژی الکتریسیته کار میکند. سیستمهای VRF اولین بار توسط شرکت ژاپنی دایکین (DAIKIN) معرفی شد. دستگاه VRF مخفف سه کلمه Variable Refrigerant Flow (به معنی جریان متغیر مبرد) است. منظور از متغیر بودن جریان مبرد این است که در سیستمهای تراکمی مانند چیلر تراکمی، جریان مبرد ورودی به اواپراتور، همواره مقدار مشخص و ثابتی دارد. ولی در سیستم سرمایش و گرمایش VRF که بر پایه سیکل تبرید تراکمی (همانند چیلر) کار میکند، این قابلیت وجود دارد که مقدار جریان مبرد ورودی به هر اواپراتور (فن کویلهای نصب شده در داخل ساختمان) را میتوان کنترل کرد و در نتیجه دمای هر اواپراتور را به طور جداگانه و مستقل از سایر اواپراتورها تنظیم نمود. سیستم های وی آر اف شبیه به دستگاههای کولر گازی با چندین یونیت داخلی می باشند، یونیت های داخلی در داخل ساختمان و فضاهای مختلف و یونیت خارجی (کندانسینگ که متشکل از کندانسور و کمپرسور است) در محیط آزاد و بام ساختمان قابل نصب است. سیستم های وی آر اف مانند اسپلیتها از گاز مبرد R410A برای خنک کردن و گرم کردن استفاده میکنند، گاز مبرد در یک مدار توسط یک پنل خارجی بین چندین پنل داخلی در گردش است. با توجه به حساسیت سیستمهای وی آر اف اجرای آنها میبایست توسط متخصصین انجام شود تا در صورت ایجاد کوچکترین نقص در طراحی یا اجرا، کل سیستم دچار مشکل نشود.
بخشهای مختلف سیستم VRF:
-
کمپرسورها
-
مبدل های سابکولر
-
جداکننده روغن
-
شیر کنترل HOT Gas
-
شیرهای اطمینان
-
شیرهای انبساط
-
آکومولاتور
سییستمهای وی آر اف (VRF) از لحاظ کارکرد به سه دسته تقسیم میشوند:
سیستم VRF سرمایشی یا سرد کننده: این سیستم ها ساده ترین نوع از سیستم VRF است که تنها از قابلیت سرمایش برخوردار است و این سیستم ها تنها در فصل تابستان از طریق یونیت داخلی فضای ساختمان را خنک می کنند.
سیستم VRF گرمایشی و سرمایشی: تفاوت این نوع سیستم با سیستم VRF سرمایشی در این است که در فصل زمستان برای گرمایش محیط قابل استفاده قرار می گیرد و از پمپ گرمایشی برای تولید گرمایش استفاده می شود. کارکرد این نوع از سیستم ها به این گونه است که زمانی یونیت خارجی در حالت سرمایش قرار گیرد تمامی پنل های داخلی فقط می توانند به خنک سازی فضا بپردازند و نمی توان از دو حالت سرمایش و گرمایش به طور همزمان استفاده کرد.
سیستم VRF با بازیافت گرما: این سیستم ها از دو نوع سیستم ذکر شده پیشرفته تر بوده و به طور همزمان می توان هم از گرمایش و هم سرمایش در یک ساختمان با فضای بسته استفاده کرد.
سیستمهای وی آر اف با توجه به نوع انرژی مصرفی به دو دسته EHP و GHP تقسیم میشوند:
EHP (Electric Heat Pump) یا سیستم VRF برقی که با برق سه فاز کار میکند و در یونیت خارجی این سیستم یک یا چند الکتروموتور وجو داد.
GHP (Gas Heat Pump) یا سیستم VRF گازی که با انرژی گاز طبیعی کار میکند. در یونیت خارجی این سیستم یک موتور احتراق وجود دارد که یک یا چند کمپرسور اسکرال را به گردش در آورده و کمپرسور وظیفه عمل متراکم کردن گاز مبرد و چرخش آن را به عهده دارد و با موتور احتراق داخل کار میکند و گرمای موتور کمپرسور از طریق یک موتور احتراق به سیکل کاری VRF تزریق میشود. از این طریق راندمان دستگاه وی آر اف به عنوان یک سیستم گرمایشی افزایش مییابد.
کارکرد سیستم:
سیستم وی آر اف تقریبا شبیه به سیستم چیلر تراکمی میباشد اما با این تفاوت که در سیستم VRF آب در مدار آن وجود ندارد و گاز مبرد مستقیما وظیفه حمل انرژی گرمایی بین یونیتهای داخلی و خارجی را به عهده دارد. در این سیستمها، گاز مبرد مستقیما به فن کویلهای درون ساختمان ارسال میشود تا در فصل سرما عمل گرمایش هوا و در فصل گرما عمل سرمایش هوا انجام شود. یونیتهای خارجی بر روی بام ساختمان نصب میشوند و از طریق لولههای مسی با یونیتهای داخلی یا همان فن کویلها متصل میشوند تا هم عمل گرمایش و هم سرمایش را انجام دهند. توصیه میشود چنانچه قصد دارید علاوه بر گرمایش ساختمان، سیستم سرمایش نیز توسط این سیستمها تامین شود، از سیستم VRF نوع GHP استفاده شود تا در تابستان برای عمل سرمایش ساختمان با مصرف گاز شهری، هزینههای مصرف برق کاهش یابد.
مزایای استفاده از سیستم VRF:
-
هوشمند بودن از ویژگیهای اصلی این سیستمها میباشد و این امکان را فراهم میکند تا در هر محیطی به طور مجزا دما را کنترل نمود و با استفاده از یک یونیت خارجی دماهای متفاوت را انتخاب کرد.
-
سیستمهای VRF مجهز به عیبیابی اتوماتیک میباشند و توسط Line error کل سیستم به صورت خودکار بررسی شده و عیبهای آن مشخص میشود.
-
این سیستمها به دلیل استفاده از گاز مبرد R410A به حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد و هیچ آلودگی ایجاد نمیکنند.
-
این سیستمها دارای مصرف انرژی پایینی بوده و دارای بازدهی بالایی میباشند.
-
سیستمهای VRF قابل استفاده در انواع شرایط آب و هوایی میباشند و در مناطق با رطوبت بالا بازدهی خود را از دست نخواهند داد.
-
در سیستمهای وی آر اف یونیت خارجی بر روی پشت بام نصب میشود به همین دلیل در نصب سیستمهای وی آر اف نیاز به موتورخانه نخواهد بود.
-
سهولت در نصب و حمل و نقل آسان از دیگر ویژگیهای مهم این سیستمها است زیرا این سیستمها دارای وزن بسیار سبکی هستند و در اندازههای مختلف تولید میشوند و به آسانی و بدون نیاز به جرثقیل قابل نصب هستند.
-
سیستمهای VRF صدای کمی را به دلیل استفاده از فنهای کندانسور و نحوه عملکرد کمپرسور ایجاد میکنند و بدون لرزش کار میکنند.
-
سیستمهای تهویه وی آر اف به تجهیزات جانبی همچون پمپ، مدار لوله کشی، کانال هوا، لوله کشی فولادی و ... نیاز ی ندارند و هزینه تجهیزات اولیه پایین میباشد.
-
در این سیستمها یونیت داخلی به صورت مرکزی در سقف نصب میشود و فضای زیادی برای نصب آنها نیست، علاوه بر آن نصب یونیتهای خارجی فضای مفید ساختمان را اشغال نمیکند.
-
سیستمهای وی آر اف قابلیت اتصال ۶۴ یونیت داخلی را دارند. هر یونیت داخلی به صورت مجزا قابل کنترل است.
-
مزیت استفاده از کمپرسورهای اینورتر موجب میشود تا تعداد دورهای کمپرسور به صورت هوشمند و متناسب با نیاز مصرف کننده و در حالت گرمایش و سرمایش قابل کنترل باشد که این امر موجب صرفه جویی در انرژی میشود.
معایب استفاده از سیستم VRF:
-
قابل استفاده نبودن برای برجهای بلند
-
بالابودن هزینه های تعمیرات
-
گرمایش ضعیف برای مناطق سردسیر
-
نصب و راه ندازی تخصصی