تعریف دیگ و کاربرد آن:
دیگها و بویلرها به عبارت ساده فضای بستهای هستند که در آن به یک سیال گرما داده میشود و از این سیال گرم شده در مصارف مختلف میتوان استفاده کرد. دیگها انواع مختلفی در جنس بدنه همچون چدن، فولاد و یا استیل دارند. دیگها در انواع مختلف ازسوختهایی همچون گاز شهری، گاز مایع، گازوئیل و سایر سوختهای استفاده شده توسط مشعل، برای ایجاد حرارت استفاده میکنند. دیگها انواع مختلفی دارند که قدیمیترین نوع آنها دیگهای کتری مانند بوده که در آن آب توسط شعله مستقیم زیر دیگ گرم میشود، استفاده از این نوع امروزه منسوخ شده است. دیگهای چدنی چند تکه انواع دیگری از دیگها هستند که آب درون پنلهای چدنی جریان پیدا میکند و گرم میشود. دیگهای چدنی عموما جهت گرمایش ساختمانهای مسکونی استفاده میشوند و آب گرم تولید شده توسط دیگهای چدنی در یک سیکل بسته بوسیله واحدهای رادیاتور، فن کوئل، یونیت هیتر و ... به محیط انتقال پیدا میکند.
استاندارد جنس و نوع فولاد و نقشه ساخت بویلر:
براساس استانداردهای پذیرفته شده بین المللی به طور کلی در ساخت دیگ آبگرم یا آب داغ فولادی جنس بدنه (shell)، کوره یا محفظه احتراق و شبکهها باید از فولادهای آلیاژی مخصوص ساخت مخازن تحت فشار و حرارت مطابق با DIN 17MN4 و یا ASMEA516/G70 و برای جنس لولهها یا تیوپهای بویلر از لولههای آتش خوار بدون درز DIN ST 35.8 استفاده گردد.
یکی از مهمترین نکات در طراحی و تولید دیگهای آبگرم فولادی (آب گرم، آب داغ و بخار) علاوه بر منطبق بودن کلیه قسمتهای ساخت، اجرا، قطعات، کنترل، دسترسی، تست و ... با استانداردهای روز دنیا و شناخته شده، انطباق ساخت بویلر با نقشههای اجرایی و دستورالعملهای ساخت و طراحی بویلر از برندهای تایید شده بین المللی است. به عبارت دیگر صرف بهرهگیری از نوع مرغوب فولادهای آلیاژی و لولههای آتش خوار گفته شده در بالا به تنهایی نمیتواند تضمین کننده عملکرد، راندمان و طول عمر مفید بویلر باشد، بلکه لازم است ساخت بویلر با استفاده از نقشههای تایید شده و نیز به روشهای تعریف شده و مورد قبول استانداردهای بین المللی انجام پذیرد. این نکته تا آنجا اهمیت دارد که ساخت بویلر آب گرم یا بخار بدون استفاده از نقشههای تایید شده بینالمللی، حتی با فرض استفاده از بهترین فولادها و تجهیزات تولید بویلر به هیچ وجه قابل توجیه نیست.
تفاوت دیگ آبگرم فولادی واترتیوب با فایرتیوب:
در دیگهای فایرتیوپ جریان شعله و دود حاصل از احتراق با عبور از درون لولهها و پاسهای بویلر گرمای خود را به آب دیگ منتقل میکنند. اما در دیگهای واترتیوپ (مانند بویلرهای نیروگاهی) حرارت و گرمای مشعلها فضای اصلی دیگ را اشغال میکنند و آب درون لولهها گرم میشود. دیگ فولادی واترتیوب یا همان دیگ لوله آبی (Water tube boiler) از انواع بویلرهای فولادی است که برای کار در فشارهای بالا ساخته میشوند. این نوع دیگها در نیروگاهها تا دمایی بالغ بر ۵۵۰ درجه سلسیوس و در فشار کار بیش از ۱۰۰ بار تولید بخار میکنند. اما فشار کار در دیگهای فایرتیوب حداکثر ۳۰ بار میباشد. دیگهای فایرتیوب دارای لولههای فولادی بلندی هستند که گازهای داغ تولید شده در کورهی آنها، از درون این لولهها عبور کرده و آبی که باید به بخار یا آب داغ تبدیل شود، اطراف آنها جریان داشته و سیرکوله میشود.
بویلرهای فایرتیوب نسبت به هزینه ساخت دارای راندمان بالایی میباشند و تعمیر و نگهداری این نوع از بویلرها آسانتر از نوع بویلرهای واترتیوب است.